بررسی روند پراکنده رویی و تغییرات فضایی شهر بابل

Authors

  • احمد زنگانه استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
  • تاج ‏الدین کرمی استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
  • صادق قلی نیا کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ‏ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
Abstract:

پراکنده‏رویی از اشکال گسترش استکه در نیم‏قرن اخیر وارد ادبیات مدیریت و برنامه‏ریزی شهری کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران،شده است. برخی شهرهای ایران این نوع گسترش را در مرحله رشد شتابان تجربه کرده‏اند. این شهرها با مشکلات فراوان، مانند توسعه‏ بدون برنامه‏ریزی، افزایش سکونتگاه‏های غیررسمی، نوسان شدید قیمت زمین و مسکن، افزایش هزینه‏‏ زیرساخت‏ها و خدمات شهری، به ‏زیر ساخت ‏‏و ساز رفتن اراضی کشاورزی، مصرف بیشتر انرژی، و آلودگی‏های ‏‏محیط زیستی مواجه شده‏اند. سئوال اصلی این پژوهش این است که آیا شهر بابل در فرایند گسترش از سال 1335 تا 1395 با پراکنده‏رویی و تغییرات فضایی ناشی از آن مواجه شده است؟ بنابراین، هدف از این پژوهش شناخت الگوی گسترش شهر بابل از سال 1335 تا 1395 و تغییرات فضایی آن است. در این پژوهش، با استفاده از داده‏های آماری و «مدل هلدرن» به‏ تحلیل پراکنده‏رویی شهر بابل و سایر تغییرات فضایی آن پرداخته شده است. برای تحلیل داده‏‏ و اطلاعات این پژوهش، از آمار توصیفی استفاده شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، مساحت شهر بابل از سال 1335 تا 1395 به‏صورت مستمر افزایش یافته است. براساس نتایج مدل هلدرن، 74 درصد افزایش وسعت این شهر در این دوره از رشد جمعیت و 26 درصد آن از پراکند‏رویی ناشی شده است. این روند موجب کاهش تراکم ناخالص جمعیت و افزایش سرانه ناخالص زمین شهری و در نتیجه گسترش افقی و بی‏رویه این شهر شده است. پراکنده‏رویی این شهر موجب شکل‏گیری شهرک‏های مسکونی، سکونتگاه‏های غیررسمی، و ادغام روستاهای پیرامون در آن شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پراکنده رویی شهر بابل و تغییرات ساختاری-کارکردی روستاهای پیرامون-مطالعه موردی: روستای «سیاه کلا محله»

بطور کلی، شهرهای بزرگ و متوسط ایران در شش‌دهه اخیر با رشد شتابان و گسترش پراکنده‌ به تأثیر از فرایند نوسازی مواجه بوده‌اند. این روند، اغلب به دگردیسی و استحاله ساختاری و کارکردی روستاهای واقع در پیرامون این شهرها منتهی شده است. هدف این پژوهش، شناخت الگوی گسترش شهر بابل از سال 1335 تا 1395 و تأثیر آن بر تغییرات ساختاری و کارکردی روستاهای پیرامون آن، به‌ویژه روستای «سیاه‌کلامحله» است. اطلاعات مور...

full text

سنخ شناسی الگوهای فضایی پراکنده رویی در شهر- منطقه ها (مورد مطالعه: شهر- منطقه مرکزی مازندران)

ساخت­وسازهای با برنامه و بدون برنامه، منجر به گسترش شهرها و نواحی پیرامونی آنها در اراضی کشاورزی استان مازندران شده‌ و این اراضی را دستخوش تغییرات و یا حتی تخریب گسترده قرار داده است. هدف مقاله حاضر سنخ­شناسی الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در شهر_منطقه مرکزی مازندران( شامل شهرستان‌های ساری، بابل و قائمشهر)  است. روش­شناسی پژوهش کمی بوده و داده­های اصلی آن از طریق دو مؤلفه جمعیتی و کالبدی_فضایی به د...

full text

تبیین روند رشد کالبدی پراکنده (پراکنده رویی) شهری بر اساس مدل هلدرن (مطالعه موردی: شهر ساری)

نظم در اندازه و شکل شهر، از جمله موضوعاتی است که همواره در طی مواجهه با پدیده ها و مسائل مختلف و همزمان با بروز تئوری های متنوع، مطرح بوده است. قاعده و قانون ثابتی در این ارتباط به طور دقیق قابل شناسایی نیست، اما وجود تعامل منطقی بین میزان جمعیت، پتانسیل های کالبدی رشد شهر و نحوه پاسخگویی به نیازهای مخاطبان برنامه ریزی، موضوعی است که به ابداع روش های مختلف میزان سازگاری بین این دو عامل پرداخته ...

full text

سنجش پراکنده رویی شهری با استفاده از داده های فضایی- زمانی، نمونه موردی: شهر ارومیه

رشد روز­افزون جمعیت و افزایش شهرنشینی، باعث ایجاد پدیده­ای به نام پراکنده‌رویی شهری در عمده شهرهای جهان گردیده است. این امر پیامدهای اقتصادی و زیست­محیطی فراوانی را به شهرها تحمیل نموده؛ بنابراین بررسی، سنجش و شناخت این پدیده ضروری می‌نماید. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش شدت پراکنده­رویی شهری در شهر ارومیه به عنوان مطالعه موردی می­باشد تا برنامه­ریزان و مدیران شهری بتوانند با آگاهی و شناخت ...

full text

شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه)

پراکنده‌رویی پدیده‌ای است که در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته و امروزه به‌عنوان یکی از موضوعات محوری در بسیاری از کشورها مطرح است. پراکنده‌رویی پیامدهای مثبت و منفی فراوانی را به‌همراه داشته است و می‌توان گفت که با توجه به ساختارهای گوناگون و ویژگی‌های متفاوت جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جز اینها، دلایل پراکنده‌رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ارومیه از شهرهایی است که در سال‌های اخیر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 52  issue 3

pages  889- 902

publication date 2020-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023